کتاب اطلاعات و ضد اطلاعات

وجود این دو عامل اطلاعات و ضد اطلاعات عنصری مهم در قدرت ملی و تصمیم‌گیری درباره امنیت، دفاع ملی و سیاست‌‌های خارجی یک کشور به‌شمار می‌‌روند. حاکمان و سردمداران یک حکومت اکثراً روز خود را با خواندن گزارش‌‌های اطلاعاتی آغاز کرده و به پایان می‌برند. اطلاعات دقیق، شرط لازم تصمیم‌گیری درست است و اطلاعات غیردقیق و نادرست می‌تواند فاجعه به بار آورد. اطلاعات از نظر دامنه آن، معمولاً در سه دسته تقسیم‌بندی می‌‌شود:
۱. راهبردی (استراتژیک، گاه به آن ملی هم می‌گویند)
۲. تاکتیکی (گاه به آن جنگی یا نظامی هم می‌گویند)
۳. ضد اطلاعات
از این میان، اطلاعات راهبردی دامنه گسترده‌تری دارد و آنچه به توانایی‌‌ها و مقاصد کشورهای دیگر مربوط می‌شود، در این دسته قرار می‌گیرد. اطلاعات تاکتیکی به آن‌گونه از اطلاعات گفته می‌شود که فرماندهان نظامی در جبهه‌ها یا برای انواع عملیات و اقدامات نظامی، به آن‌‌ها نیازمندند. البته مرز میان این دو به‌سبب تحولات سریع فناوری اطلاعات و ضد ارتباطات در سال‌‌های اخیر، دستخوش نوسانات بسیاری شده است. برای مثال، ممکن است فرمانده میدان جنگ برای تصمیم‌گیری دقیق و سریع به همان اطلاعاتی نیازمند باشد که رئیس‌جمهور یا شورای امنیت ملی به آن نیاز دارد.
با توجه به جذابیت و ارزش این کتاب، به شدت توصیه می‌شود که علاقه‌مندان به این موضوعات، این اثر را به دست بگیرند و از فرصت یادگیری و سرگرمی که کتاب اطلاعات و ضد اطلاعات ارائه می‌دهد، بهره مند شوند.

سخن مولف کتاب اطلاعات و ضد اطلاعات

انفجار اطلاعات و ارتباطات در قرن حاضر و رشد روز افزون علوم در تمامی زمینه‌‌ها، به‌خصوص در حوزه علوم اجتماعی، باعث شده تا کلیه موضوعات مطرح در این حوزه به‌صورت هدفمند و با روش‌های متعدد و رویکردهای نظری گوناگون، پیشرفت و توسعه یافته و به انواع رشته‌‌های تخصصی زیرمجموعه تبدیل گردد. در این رابطه با پیدایش علوم سیاسی، اندیشمندان این حوزه به مطالعه اموری می‌پردازند که با ایجاد و انتقال قدرت در پروسه‌های تصمیم‌گیری، نقش نظام‌ها در حکومت‌‌داری شامل دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی، رفتار سیاسی و سیاست‌های عمومی سر و کار دارد. آن‌ها میزان موفقیت حکومت‌‌داری هر یک از دولت‌ها یا سیاست‌های مشخص را با سنجیدن بسیاری از شاخصه‌ها همچون ثبات، انصاف، رفاه و ثروت مادی، و آرامش و آسایش، اندازه می‌گیرند. در این میان به‌ویژه مباحث مربوط به اطلاعات و امنیت و کارکردهای آن در ابعاد مختلـف کشـورداری، اعـم از سیاسـی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی همواره یکی از دغدغه‌‌هـای مطـرح، نـزد پژوهشـگران و افکار عمومی است. بی‌‌توجهی سازمان‌‌های اطلاعاتی و ناسازگاری اندیشه‌‌های حاکم بر آن‌‌ها با بنیادهای عصر اطلاعات و جامعه جهانی، همراه با نقض آزادی اطلاعاتی افراد و نقض حریم جامعه مدنی و نقض منافع ملی با سوگیری این نهادها که منجر به تحریف اطلاعات تولید شده از واقعیت بیرونی می‌‌شود و خطر انحراف در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در سطوح مختلف، اعم از ملی و منطقه‌ای و محلی را به‌دنبال می‌‌آورد، برخی از مهم‌ترین نقدهایی هستند که جوامع اطلاعاتی کشورها با آن دست به گریبانند. این مقوله در شکل تخصصی‌‌تر خود، یعنی موضوعات مربوط به فعالیت‌‌های جاسوسی و ضدجاسوسی، مورد توجه و کنکاش عموم جامعه بوده و از اهمیت فوق‌‌العاده‌‌ای برخوردار است. نگرش انحصارطلبانه سازمان‌‌های اطلاعاتی و امنیتی به این موضوع و احصاء آن در زمره اسرار مگو باعث شده تا مجموعه مدون با ساختار علمی در این زمینه در دسترس عموم افراد جامعه نباشد. فعالیت‌‌های روزافزون جوامع اطلاعاتی و امنیتی در سطح جامعه، حس کنجکاوی افراد را نسبت به موضوعات فوق‌‌الذکر برانگیخته و قشر فرهیخته جامعه کنونی، به‌ویژه دانشجویان رشته‌‌هایی مانند علوم سیاسی و اجتماعی و خبرنگاران و کنشگران سیاسی جامعه را با انبوهی از پرسش‌‌های بی‌پاسخ در خصوص معانی و مفاهیم و روش‌‌های موجود در این عرصه روبرو ساخته است. از این‌رو سعی و تلاش مؤلف بر آن بوده که با گردآوری این اطلاعات، اولین گام را در زمینه آگاهی‌بخشی و بسط و توسعه مباحث مربوط به جاسوسی و ضدجاسوسی، با رویکرد کاملاً علمی و عاری از هرگونه شائبه سوگیری، برداشته و اولین اثر موجود در این زمینه را در اختیار عموم جامعه قرار دهد. شاهد این مدعا اندکی جستجو در عرصه میدانی کتب و مقالات موجود در بازار است که نشان می‌‌دهد اکثر قریب به اتفاق کتاب‌‌های در دسترس عموم، یا ترجمه صرف نظریات و آثار برخی اندیشمندان این حوزه بوده و یا به بیان موضوع از جنبه‌‌های داستانی و تاریخی و ایدئولوژیک پرداخته‌‌اند. البته انکار مطلقِ وجودِ کتب ارزشمند تهیه شده در زمینه موضوعات حفاظتی و امنیتی نوعی بی‌‌انصافی است، ولی بسیاری از همین کتاب‌‌ها دارای طبقه‌‌بندی محرمانه بوده و به‌طور کلی خارج از دسترس عموم هستند و در انحصار مراجع خاص می‌‌باشند. لذا با ضرس قاطع می‌‌توان گفت این اثر به‌عنوان اولین کتاب علمی و تئوریک در زمینه مباحث جاسوسی و ضدجاسوسی در کشور است که در اختیار عموم قرار می‌‌گیرد. شایان ذکر است مؤلف هیچ‌گونه ادعایی در زمینه کامل و بی‌نقص بودن مطالب عنوان شده نداشته و با اشتیاق پذیرای انتقادات و پیشنهاد‌‌های اندیشمندان و صاحب‌نظران این حوزه است. امید است کتاب حاضر مورد استفاده بهینه کاربران و جستجوگران مطالب اطلاعاتی و امنیتی قرار گرفته و از بهره کافی و وافی آن برخوردار شوند.

فهرست مطالب کتاب اطلاعات و ضد اطلاعات

◄پیشگفتار 7
◄مقدمه 9
◄بخش اول: جاسوسی 17
تعاریف و اصطلاحات جاسوسی 18
انواع شبکه‌های جاسوسی 24
ارکان جاسوسی 24
قرائن و شواهد جاسوسی 25
انگیزه‌های جاسوسی 26
تاریخچه جاسوسی 28
اهداف جاسوسی 32
فناوری و تکنیک‌ها 33
جاسوسی با تشخیص هویت از طریق صدا 50
ساختار جاسوسی 55
عوامل جاسوسی 57
ابزار جاسوسی 60
جرم جاسوسی در جمهوری اسلامی ایران 69
مصادیق جاسوسی از منظر قوانین 71
مؤلفه‌های جاسوسی 73
جاسوسی در قوانین سایر کشورها 76
قوانین اطلاعاتی دولتی و تمایز آن از جاسوسی 78
جاسوسی در زمان جنگ 79
جاسوسی در ادبیات و هنر 81
جاسوسی اقتصادی و صنعتی 83
سرقت اطلاعات و خرابکاری 84
عوامل و فرآیند جمع‌آوری جاسوسی اقتصادی و صنعتی 85
تاریخچه جاسوسی اقتصادی و صنعتی 86
مصادیق جاسوسی کشورها علیه یکدیگر 97
اطلاعات رقابتی و جاسوسی اقتصادی یا صنعتی 100
منابع 106
◄بخش دوم: ضدجاسوسی 111
تاریخ ضدجاسوسی در ایران 114
مفاهیم امنیتی 118
امنیت اجتماعی 123
تقابل آزادی اطلاعات و ضد‌‌اطلاعات 123
نقش رسانه‌‌های مجازی درایجاد شایعه و تخریب امنیت اجتماعی 125
ضدجاسوسی و دولت‌ها 126
مأموریت‌های ضدجاسوسی 128
ضدجاسوسی دفاعی 131
ضدجاسوسی تهاجمی 132
حفاظت اطلاعات 133
عملیات حفاظت اطلاعات نیروی ضدجاسوسی (CFSO) 134
اقدامات ضدجاسوسی CI 136
ضد HUMINT 137
ابعاد روان‌شناختی افشای اطلاعات و عملیات 139
(هوش سیگنال‌ها) Counter-SIGINT 141
(هوش تصویری) Counter-IMINT 142
(هوش منبع باز) Counter-OSINT 142
(هوش اندازه‌گیری) Counter-MASINT 143
تکنیک‌های تهاجمی ضدجاسوسی 143
جنگ نامنظم اطلاعاتی (IW) 145
تعاریف دیگر جنگ نامنظم اطلاعاتی 151
نمونه‌‌های جنگ نامنظم اطلاعاتی 152
عملیات و فعالیت‌های جنگ نامنظم اطلاعاتی 153
خطرات و تهدیدات داخلی دارایی‌‌های نامشهود ONCIX 154
ضداطلاعات و ضدجاسوسی سایبری و فنی 155
رویه‌های حفاظت اطلاعات و ضدجاسوسی 158
امنیت عملیات (OPSEC) 161
تخریب دارایی‌‌های اطلاعاتی 162
ضدجاسوسی و سفر 163
عملیات فریب در ضدجاسوسی 168
مفاهیم کلیدی CI 170
ارتش و ضدجاسوسی (CI) 173
ضدجاسوسی در برابر تهدیدهای امنیت اقتصادی 174
جامعه اطلاعاتی و ضد اطلاعاتی (IC) 176
هوشیاری در مقابل عوامل تهدید 177
دفاع از دموکراسی و اتحاد ملی در برابر نفوذ خارجی 182
استراتژی ضدجاسوسی ملی 183
منابع 186