باز آفرینی یک صنعت هفت دهه تحولات صنایع لوازم خانگی ایرانی

توضیحات

سخن مولف

اکنون که این مطلب را می‌نویسم 94 سالگی را پشت سر نهاده‌ام؛ و چه خوشحالم و خشنود و سپاسگزار از پروردگار متعال که این مجال و امکان را فراهم آورد تا این بنده ناچیز قدمی دیگر در مسیر خدمت به این میهن عزیز و مردم مظلوم بردارم. برایم بسیار شعف‌انگیز است که توانستم به یاری یاران فرهیخته و عالم به یکی از مهم‌ترین آرزوهایم که تدوین برنامه راهبردی برای صنعت لوازم‌خانگی است، نائل شوم. صنعتی که زندگی حرفه‌ای خود را با آن آغاز کردم، از زمانی که به‌عنوان مهندسی تازه فارغ‌التحصیل از دانشکده فنی دانشگاه تهران مستأصل و گریان از فرو ریختن کاخ آرزوهایم با شکست نهضت ملی به‌سمت خانه روانه بودم و به چشم خود می‌دیدم که توده فقیر و بی‌فرهنگ را که با دریافت مقدار ناقابلی پول چگونه دست به تخریب و تاراج اموال منجی خود می‌زنند و آرزوی میهن‌پرستان دلسوز را بر باد می‌دهند.

در همان حال با خود و خدای خود عهد بستم که برای رهایی از جهل و نجات میهن در طریق صنعتی کردن و اشاعه فرهنگ آن بکوشم و خداوند مهربان اسباب آن را فراهم کرد تا در معیت پدر و در خدمت برادران و خواهرم چنین نمایم. آوردن گاز به خانه ایرانیان را در پیش گرفتیم تا هم به رفاه و آسایش این مردم خدمتی نماییم و هم محیط زیست و طبیعت زیبای این سرزمین را با مصرف سوختی مناسب‌تر تا حدی از گزند و آسیب دور کنیم.

اما اکنون، سرآغازی دیگر است. به گمانم بسیار نیکو و فرخنده در آتیه صنعت لوازم‌خانگی؛ انجام کار سترگ مطالعه و پژوهش و تدوین سند پیشنهادی صنعت لوازم‌خانگی، که اکنون به همت و تلاش خانم دکتر افسانه شفیعی، محقق و پژوهشگر برجسته و استاد دانشگاه و گروهی از یاران و همکارانشان به انجام رسید، می‌تواند بسیاری از گره‌ها و موانع رشد و توسعه این حوزه کلیدی صنعت را بگشاید و الگویی شایسته برای حوزه‌های دیگر صنعت کشور باشد تا در این طریق اهتمام ورزند.

همچنین به بار نشستن این کار ارزشمند درست در زمانی که افتخار تأسیس بنیادی را یافتم که مقرر است در خدمت اینگونه مطالعات و پژوهش‌ها در حوزه توسعه صنعتی میهن‌مان باشد بسیار برایم شوق‌برانگیز است.

در واقع این کار بزرگ و ارزشمند مصداق دقیق راه و کاری است که «بنیاد توسعه صنعتی محسن خلیلی عراقی» می‌بایست در جهت آن بکوشد و مردمان عزیز و دولت‌های محترم را از نتایج و راهبردهای آن بهره‌مند نماید.

این خدمت‌گزار همواره گفته‌ام که خود را «اسبی از ارائه توسعه صنعتی میهن‌ام» می‌دانم. توسعه صنعتی که مبنای آن «آزادی» است. آزادی در معنای نبودن مانع برای پرورش استعدادها و پیگیری سعادت خود و جامعه که این همه از طریق تحقق دموکراسی و تأمین حقوق شهروندی در روندی آرام و تدریجی و با تلاش و خرد جمعی ممکن می‌شود.

بعد دیگر آزادی، البته امکان اعمال اراده انسان بر مال خود است که این نیز دارای دو رکن اساسی است: «مالکیت خصوصی» و «آزادی مبادله». بدون این دو اختیار و آزادی، رشد و توسعه‌ای در جوامع اتفاق نمی‌افتد و خلق ثروتی آن‌چنان‌که شایسته است صورت نمی‌گیرد که بتوان آن را توزیع و امکان زندگی سالم و شرافتمندانه را برای آحاد جامعه فراهم نمود.

تأمین این دو وجه آزادی و امکان اعمال اراده بر جان و مال، بستری را فراهم می‌کند تا با تأمین حقوق و آزادی‌های شهروندی و نظام حکمرانی معتبر و کارآمد و تعامل با جهان، عالی‌ترین شکل توسعه یعنی «توسعه صنعتی» امکان تحقق بیابد و در روند حرکت خود، بنیان‌هایی را در قالب نهادها و تشکل‌های مدنی و صنفی برای فعالیتی جمعی، خردمندانه و معطوف به تأمین منافع فردی در پرتو منافع ملی سامان دهد.

در این دوران سالخوردگی آرزویی جز تداوم این راه و تحقق آرمان‌هایی که عرض کردم و به گمانم آرزوی همه فعالان و تلاشگران عرصه اقتصاد و صنعت میهن است ندارم: آزادی و رفاه مردم و خیر عمومی و توسعه و پیشرفت میهن از مسیر توسعه صنعتی و تشکل‌گرایی.

امید است این کار ارزشمند، سرآغاز مجموع شدن اراده‌ها و خواست‌ها برای توسعه صنعتی میهن و ارتقای اقتصاد ملی و پیشرفت و توسعه این آب و خاک عزیز باشد که این حاصل نمی‌شود، مگر با تفاهم و صلح و آشتی و دوستی و عشق به یکدیگر.

خدایا چنان کن سرانجام کار                          تو خشنود باشی و ما رستگار

محسن خلیلی عراقی

بهار 1402

پیشگفتار انجمن صنایع لوازم‌خانگی ایران

به نام ایزد دانا

امروزه انجمن‌ها و تشکل‌ها به‌عنوان یک رکن اثرگذار اجتماعی می‌توانند در تجمیع آرای فعالان بخش خصوصی، تأمین حقوق صنفی و نظام‌مندسازی فعالیت‌های اقتصادی نقش اثرگذاری بر دوش گرفته و در تعامل با نهادهای دولتی و سیاستگذار و در جریان فرآیند تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها، نمایندگی گروه‌های تخصصی را به ویژه در حوزه‌های مختلف صنعتی و اقتصادی برعهده گیرند. تشکل‌گرایی و نقش اثرگذار آن در فرآیند توسعه در نقاط مختلف جهان، کماکان در حال گسترش بوده و ایران نیز از این مهم مستثنی نبوده و نیست. این موضوع از آنجا حائز اهمیت فراوانی است که روند بهبود محیط کسب‌وکار کشوری چون ایران که در آن سهم دولت چندین برابر بخش خصوصی است، از مسیر نقش‌دهی به تشکل‌های بخش خصوصی هموارتر می‌شود. بنابراین ضروری است تا رویکردهای متفاوت همکاری انجمن‌ها و تشکل‌ها با دولت و حاکمیت در بهبود و پیشرفت فرآیند توسعه و تقویت بن‌مایه‌ اقتصاد کشور به‌صورت جدی ارتقاء یابد.

در این میان صنایع پیشران کشور از جمله صنعت لوازم‌خانگی نیز بی‌نیاز از رویکرد و نقش‌آفرینی تشکل‌گرایانه نبوده و انجمن ملّی صنایع لوازم‌خانگی ایران در قامت بزرگترین و قدیمی‌ترین و تنها تشکل ملّی این صنعت ذیل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران توانسته «توسط پدر گرانقدر تشکل‌گرایی صنعت ایران، جناب آقای مهندس محسن خلیلی عراقی» با گذشت 41 سال از کاشت بذری کوچک در بهار سال 1361 تا امروز، بسان درختی تنومند از دومین صنعت بزرگ کشور صیانت نموده و میزبان حضور ارزشمند 300 عضو فعال در دو طیف محصول‌سازان و قطعه‌سازان باشد. انجمنی که در سایه تلاش‌های خالصانه و شبانه‌روزی صنعتگران متعهد و متخصص ایران زمین، توانسته‌ در طول بیش از 4 دهه و به ویژه از سال 1397 تاکنون، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بالای برگرفته از تجارب گرانبها و دانش فنی مدیران پیشکسوت و نسل مدیران جوان و دانش‌آموختگان این مرز و بوم را به پیش چشم همگان و آحاد مردم به شایستگی به تصویر کشد.

با نگاهی گذرا به دستاوردهای این انجمن ملّی دارای قدمت 40 ساله، دارا بودن جایگاه مشورتی با دستگاه‌های ذی‌ربط صنعت، دال بر تعمیق جایگاه و اثرگذاری انجمن به عنوان نماینده‌ قانونی صنعت لوازم‌خانگی بوده و بر اساس آخرین گزارش طرح جامع ارزیابی انجمن‌ها و تشکل‌های تابعه‌ اتاق بازرگانی ایران در سال 1401، کسب رتبه‌ی A انجمن و اطلاق عنوان «انجمنی دارای بلوغ سازمانی و جایگاه تثبیت شده در صنعت» بر این امر صحه‌ می‌گذارد. این مهم در کنار بهره‌گیری از ظرفیت‌های بالای کارشناسی مدیران و خبرگان واحدهای تولیدی عضو این انجمن که زنجیره کامل تأمین و ارزش را در گروه‌های کالایی مختلف شامل گردیده، اکنون منتج به ایجاد 11 بازوی توانمند کارشناسی در انجمن در قالب کمیسیون‌های تخصصی شده که مأموریت کلیدی طرح و بررسی مسائل و مشکلات روز صنعت را برابر موضوعات تخصصی خود عهد‌ه‌دار هستند.

در این راستا این انجمن با میزبانی موفق بزرگترین رویداد سالانه صنعت لوازم‌خانگی کشور در قالب 22 نوبت برگزاری نمایشگاه بین‌المللی سالانه لوازم‌خانگی هامکس(HAMex)، توانسته در طول سنوات گذشته ضمن دعوت به مشارکت حداکثری کارآفرینان و صنعتگران داخلی و خارجی در این رویداد بزرگ، مفتخر به کسب رضایتمندی‌های قابل توجه به استناد گزارشات رسمی مراجع علمی معتبر کشور و نیز کسب رتبه A+ صنعت نمایشگاهی کشور در کارنامه‌ درخشان خود باشد.

بی‌شک انتشار مجلد فاخر و پرمحتوای «بازآفرینی یک صنعت؛ هفت دهه تحولات صنایع لوازم‌خانگی ایران» که این بار نیز به همت و اندیشه‌ والای مؤسس و بنیانگذار ارجمند انجمن هدایت گردید و در سایه‌ دانش اساتید و گروه مؤلفان به رشته‌ تحریر درآمده، میراث و الگویی ماندگار نه فقط در عرصه‌ صنعت لوازم‌خانگی، بلکه برای صاحبان صنایع و متولیان امر بوده و سزاوار تقدیر و سپاس فراوان است.

از آنجا که جامعه‌ توسعه‌یافته محصول مشارکت آگاهانه، هدفمند و مطالبه‌گر نخبگان آن جامعه در عرصه‌های مختلف است، از یک‌سو بر مسئولان و متولیان امر است که برای پیشرفت و توسعه‌ همه‌جانبه‌ کشور، تشکل‌گرایی را به عنوان ابزار کارآمد رشد و پیشرفت پایدار کشور مورد اهتمام جدی‌تری قرار داده و از سویی دیگر بر انجمن‌هایی نظیر انجمن ملّی صنایع لوازم‌خانگی ایران واجب است تا همچون 4 دهه‌ گذشته با همگراسازی اعضاء به نقش‌آفرینی اثرگذار خود بر پهنه‌ صنعت و اقتصاد کشور ادامه داده و در مسیر تقویت بن‌مایه کشور به ویژه در توانمندسازی صنعت و اقتصاد بدون نفت کشور به ایفای نقش بپردازند.

ضمن قدردانی مجدد از «جناب آقای مهندس محسن خلیلی عراقی» و تشکر از هم‌دلی یکایک اعضای گرانقدر خانواده‌ بزرگ انجمن صنایع لوازم‌خانگی ایران، از درگاه حضرت سبحان مسألت دارد تا این انجمن ملّی بتواند همچون گذشته در مسیر خطیر رشد و توسعه‌ کمی و کیفی صنعت پیشران لوازم‌خانگی کشور بیش از پیش در اعتلای نام بلند ایران و ایرانی منشأ اثر باشد.^.